Μπουραζάνι
Όλοι χαρακτηρίζουν την περιοχή ως «εξαίρετου φυσικού κάλλους», χάρις στον ποταμό Αώο που δημιουργεί ένα ειδυλλιακό τοπίο περνώντας ανάμεσα από βράχια. Οι περισσότεροι γνωρίζουν το Μπουραζάνι από το ομώνυμο ξενοδοχείο και το εκτροφείο άγριων ζώων, το Bourazani Wild Resort. Εκεί που βρίσκεται η σημερινή σιδερένια στρατιωτική γέφυρα Μπουραζανίου, βρισκόταν η παλιότερη που καταστράφηκε όπως και η πέτρινη τοξωτή Μεσογέφυρα λίγο πιο κάτω, δίπλα στον δρόμο προς Μονή Μολυβδοσκέπαστου κατά τη διάρκεια του πολέμου. Από τη Μεσογέφυρα περνούσε ο παλιός αμαξιτός δρόμος προς Κορυτσά και σήμερα απομένουν μονάχα τα βάθρα στις όχθες. Η περιοχή Μπουραζάνι απέχει μόλις 12 χλμ. από την Κόνιτσα και 60 από τα Γιάννινα.
Αηδονοχώρι ( Οστάνιτσα )
Από τα ομορφότερα χωριά με καταπληκτική θέα της κοιλάδας του Αώου. Υπήρξε πρώτη γραμμή του μετώπου του 1940 ( υπάρχουν ακόμη τα χαρακώματα ). Επίσης διαθέτει καταπληκτικό τσίπουρο και μεζέδες στα δύο καφενεία του. Αξιοσημείωτη είναι και η πληθώρα των εκκλησιών που υπάρχουν ( περίπου μια για κάθε οικογένεια. Αξίζει να αναφερθούν οι ιδιαίτερες τέχνες του Αηδονοχωρίου όπως αυτή της ξυλογλυπτικής αλλά και η ενασχόληση με την βιολογική καλλιέργεια.
Μονή Ταξιαρχών ( Γκούρας )
Κτισμένη πάνω σε βράχο με λαξευμένες σε αυτόν δεξαμενές και κρύπτες, η μονή Ταξιαρχών - Αγίου Χαραλάμπους υπήρξε και σχολείο τα χρόνια της τουρκοκρατίας και βοήθησε ολόκληρη την περιοχή με τα έσοδα από τα μετόχια στη Ρουμανία και τα κτίσματα που διέθετε.
Η γέφυρα της Μέρτζανης
Σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης Ιστορίας της Ελλάδας είναι ετούτη η παλιά πεσμένη γέφυρα της Μέρτζανης. Δύο βάθρα έχουν απομείνει στις όχθες του ποταμού Σαραντάπορου, λίγο πριν αυτός ενωθεί με τον Αώο και ξενιτευτούν μαζί για την Αλβανία. Ελληνικό τραγούδι που να αναφέρεται στην παλιά γέφυρα της Μέρτζανης δεν υπάρχει... υπάρχει όμως ιταλικό! Αν γυρίσουμε πίσω στα 1940, θα δούμε ετούτη τη γέφυρα να θεωρείται ως θριαμβική αψίδα εισόδου των Ιταλών στο ελληνικό έδαφος. Έναν μήνα μετά, όμως, η φωτογραφία που δημοσιεύθηκε στις ιταλικές εφημερίδες, δείχνει τη γέφυρα κατεστραμμένη, μια πρόχειρη από ξύλα να έχει κατασκευαστεί όπως όπως και την Τρίτη Μεραρχία των Αλπινιστών «Τζούλια» να περνάει από πάνω επιστρέφοντας αποδεκατισμένη. Ponte di Perati ονόμαζαν οι Ιταλοί τη γέφυρα της Μέρτζανης (από το τότε κοντινό αλβανικό χωριό Perat) και το τραγούδι λέει: «Πάνω στη γέφυρα Περάτι, μαύρη σημαία. Ανεμίζει το πένθος της "Τζούλια" που πήγε στον πόλεμο, με τον ανθό της νιότης της τώρα κάτω από το χώμα...». Μπορεί η παλιά πέτρινη, τραγουδισμένη γέφυρα να μην υπάρχει πια, αλλά μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω, η ιστορία του περάσματος της Μέρτζανης δείχνει να συνεχίζεται. Μια νέα σύγχρονη γέφυρα είναι στημένη και απομένει να ολοκληρωθεί η κατασκευή του τελωνείου, για να λειτουργήσει ξανά η δίοδος της Μέρτζανης προς την Αλβανία.
Διπαλίτσα ή Μολύβι
Ο ακριτικός οικισμός στα ελληνοαλβανικά σύνορα μπορεί επισήμως να πήρε το όνομα του μοναστηριού Μολυβδοσκέπαστου. Στο χωριό αυτό μπορεί κανείς να παρατηρήσει με ευκολία όλο το μήκος των ελληνοαλβανικών συνόρων.
Μονή Μολυβδοσκέπαστου
Χαρακτηρίζεται σαν ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Ηπείρου. Το βυζαντινό μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου λέγεται (και αναγράφεται στη δυτική θύρα του ναού) ότι ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πωγωνάτο. Το όνομά του οφείλει στα φύλλα μολύβδου που κάλυπταν τη στέγη του καθολικού. Πάντως, ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού είναι αρκετά σύνθετος και φανερώνει πολλές οικοδομικές φάσεις. Αρχικά, θα πρέπει να χτίστηκε το τρίκογχο τμήμα του ναού με τον ψηλό τρούλλο και αργότερα (πιθανότατα τον 14ο αιώνα) το στεγασμένο με δύο καμάρες, σε σχήμα σταυρού, τμήμα της δυτικής πλευράς. Τον 16ο αιώνα έγινε επισκευή και ανοικοδόμηση του μοναστηριού και πάνω στις τοιχογραφίες του 14ου αιώνα έγιναν νέες. Από τα αξιολογότερα κειμήλια που μπορεί κανείς να δει στη Μονή Μολυβδοσκέπαστου είναι η ξυλόγλυπτη βυζαντινή πόρτα (που είχε πέσει σε χέρια αρχαιοκάπηλων παλαιότερα) και η εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα, έργο του μοναχού Παχωμίου. Η ξυλόγλυπτη κορνίζα της συγκεκριμένης εικόνας έχει φιλοτεχνηθεί από τον Δημήτρη Χρηστίδη.
Πωγωνίσκος
Στα όρια της επαρχίας Πωγωνίου εγκατελειμένο αλλά όχι ξεχασμένο χωριό μέσα σε ένα οροπέδιο στην καρδιά της Νεμέρτσικας όπου οι παλιοί κάτοικοι του μαζεύονται κάθε χρόνο και γιορτάζουν την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου.
Αρχαιολογικές αναφορές
Ανασκαφές στο Καστράκι πάνω απο τη μεσογέφυρα. Νεκροταφείο στη μεσοφέφυρα. Εύρεση επιγραφής όπου αναγράφεται "χαίρε πόλις ΣΕΣΑΡΗΘΩΣ". Ευρύματα από ανασκαφές στο Λιατοβούνι.
Δραστηριότητες
Στη γύρω περιοχή μπορείτε να κάνετε kayak, rafting, να ψαρέψετε ( τα ποτάμια είναι από τα καθαρότερα στην Ελλάδα ). Στην περιοχή υπάρχουν βραχώδη σημεία που προσφέρονται είτε για αναρρίχηση σε αυτά είτε για την εξερεύνηση των πολλών σπηλαίων που βρίσκονται εκεί.. Τέλος μπορείτε να κάνετε μια βόλτα στα χωριά της αλβανικής μεθορίου καθώς το Mπουραζάνι βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το τελωνείο της Μέρτζιανης.
